Πώς ψήφισαν τα Διόδια (Λοΐ) στις εκλογές του 1958
Στις βουλευτικές εκλογές της 11ης Μαΐου 1958, οι κάτοικοι των Διοδίων Μεσσηνίας (Λοΐ) προσήλθαν στις κάλπες σε μία από τις πιο κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις της μετεμφυλιακής περιόδου. Τα αποτελέσματα στο εκλογικό τμήμα του χωριού αποτυπώνουν με ακρίβεια το πολιτικό κλίμα της εποχής — έναν συνδυασμό συντηρητικής σταθερότητας και ριζοσπαστικής αμφισβήτησης.
Ιστορικό πλαίσιο
Η αναμέτρηση του Μαΐου του 1958 πραγματοποιήθηκε μέσα σε συνθήκες πολιτικής έντασης και ανακατατάξεων. Η ΕΡΕ είχε κερδίσει τις προηγούμενες εκλογές του 1956 και διατηρούσε τον έλεγχο του κράτους και του στρατού. Το Κέντρο εμφανιζόταν διασπασμένο και αποδυναμωμένο, χωρίς ενιαίο ηγέτη, με αποτέλεσμα την απώλεια σημαντικής επιρροής στην ύπαιθρο.
Αντίθετα, η ΕΔΑ, αξιοποιώντας την κοινωνική δυσαρέσκεια και τη διάλυση του ενιαίου μετώπου του Κέντρου, κατόρθωσε να συσπειρώσει μεγάλο μέρος του λαϊκού κόσμου, φτάνοντας στο πρωτοφανές ποσοστό του 24,4% σε εθνικό επίπεδο και καταλαμβάνοντας τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ήταν η πρώτη φορά στην Ευρώπη του Ψυχρού Πολέμου που ένα κόμμα με αναφορές στην κομμουνιστική παράδοση έφτανε τόσο ψηλά κοινοβουλευτικά.
Τοπικά αποτελέσματα
Σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία στην εφημερίδα Θάρρος (Καλαμάτα, 12 Μαΐου 1958), στο εκλογικό τμήμα Διοδίων καταγράφηκαν τα εξής αποτελέσματα:
Διοδίων. Ἐρὲ 275, φιλ. 127, παδὲ 77, ἔλκ 21, ἐδὰ 100.
Δηλαδή:
- ΕΡΕ (Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις – Κωνσταντίνος Καραμανλής): 275 ψήφοι
- Κόμμα Φιλελευθέρων (Σοφοκλής Βενιζέλος – Γεώργιος Παπανδρέου): 127 ψήφοι
- ΠΑΔΕ (Προοδευτική Αγροτική Δημοκρατική Ένωσις – Σπύρος Μαρκεζίνης): 77 ψήφοι
- ΕΛΚ (Ένωσις Λαϊκών Κομμάτων): 21 ψήφοι
- ΕΔΑ (Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά – Ιωάννης Πασαλίδης): 100 ψήφοι
Η ΕΡΕ: το κόμμα του κράτους
Η ΕΡΕ ιδρύθηκε το 1956 από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή ως διάδοχος του Ελληνικού Συναγερμού. Έλεγχε το μεγαλύτερο μέρος του κρατικού και στρατιωτικού μηχανισμού. Στα Διόδια έλαβε το 49,5% των ψήφων, ποσοστό υψηλότερο από τον νομό (47,09%) και τη χώρα (41,2%).
Η ΕΔΑ: νόμιμη εκπροσώπηση της Αριστεράς
Η ΕΔΑ ιδρύθηκε το 1951, με πρωτοβουλία του εκτός νόμου ΚΚΕ, ως συνασπισμός αριστερών κομμάτων και με πρόεδρο τον Ιωάννη Πασαλίδη. Το 1958, μετά από απόφαση του ΚΚΕ, η ΕΔΑ έγινε η κύρια νόμιμη έκφραση της Αριστεράς. Με ποσοστό 24,4% και 79 έδρες, έγινε αξιωματική αντιπολίτευση. Στα Διόδια έλαβε 18% (100 ψήφοι), ποσοστό αυξημένο σε σχέση με τον μέσο όρο της Μεσσηνίας (11,93%).
Η ΠΑΔΕ: εναλλακτική δύναμη
Η ΠΑΔΕ (Προοδευτική Αγροτική Δημοκρατική Ένωσις) ιδρύθηκε από τον Σπύρο Μαρκεζίνη τον Απρίλιο του 1958 ως σύμπραξη τεσσάρων κομμάτων. Έλαβε 10,62% πανελλαδικά και 10 έδρες. Στα Διόδια συγκέντρωσε 13,8%, υψηλότερο ποσοστό από το πανελλαδικό και από του νομού Μεσσηνίας (9,48%).
Η ΕΛΚ: απόηχος της παλιάς Δεξιάς
Η Ένωσις Λαϊκών Κομμάτων (ΕΛΚ) ήταν συνασπισμός παλαιών αντιβενιζελικών κομμάτων και σχηματίστηκε μόλις τον Μάρτιο του 1958. Έλαβε 1,59% σε εθνικό επίπεδο, αλλά στη Μεσσηνία συγκέντρωσε 6,74% και στα Διόδια 3,8%.
Το Κέντρο σε παρακμή
Το Κόμμα Φιλελευθέρων, με επικεφαλής τους Σοφοκλή Βενιζέλο και Γεώργιο Παπανδρέου, παρέμεινε διασπασμένο. Πήρε 20,67% και 36 έδρες πανελλαδικά. Στα Διόδια είχε 22,9%, κοντά στον νομό (24,76%).
Συγκρίσεις: Διόδια – Μεσσηνία – Πανελλαδικά
Τα αποτελέσματα στα Διόδια (Λοΐ) παρουσιάζουν σημαντικές διαφοροποιήσεις:
- ΕΡΕ: 49,5% στο Λοΐ • 47,09% στη Μεσσηνία • 41,2% πανελλαδικά
- ΕΔΑ: 18% • 11,93% • 24,4%
- Φιλελεύθεροι: 22,9% • 24,76% • 20,67%
- ΠΑΔΕ: 13,8% • 9,48% • 10,62%
- ΕΛΚ: 3,8% • 6,74% • 1,59%
Τα Διόδια συνδύασαν κυριαρχία της ΕΡΕ, ισχυρή παρουσία της ΕΔΑ και εναλλακτική επιρροή της ΠΑΔΕ — μια πολιτική σύνθεση με βάθος και ιδιαιτερότητες.
Βουλευτές Μεσσηνίας 1958
- ΕΡΕ: Ψαρρέας Ιωάννης, Καλαντζάκος Αριστείδης, Σαμαράς Γεώργιος, Λαντζούνης Δημήτριος, Σχινάς Απόστολος, Καμύσης Άγγελος
- ΕΔΑ: Μερόπουλος Δημήτριος, Κουλαμπάς Αναστάσιος
- Φιλελεύθεροι: Κωστόπουλος Σταύρος, Κοκκέβης Ανδρέας
Αναζήτηση πολιτικής έκφρασης
Τα αποτελέσματα των εκλογών στα Διόδια παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί καθρεφτίζουν όλες τις κύριες πολιτικές τάσεις της εποχής:
- Η κυριαρχία της ΕΡΕ επιβεβαιώνει την επιρροή του κρατικού μηχανισμού και της μετεμφυλιακής σταθερότητας.
- Η ισχυρή παρουσία της ΕΔΑ δείχνει τη ριζοσπαστικοποίηση σημαντικού μέρους του πληθυσμού, πιθανώς και λόγω κοινωνικών αδιεξόδων.
- Η πολυδιάσπαση του Κέντρου φανερώνει την αδυναμία εκπροσώπησης ενός συνεκτικού μεσαίου χώρου.
Ακόμη και σε ένα αγροτικό χωριό της Μεσσηνίας, το εκλογικό αποτέλεσμα δείχνει πολιτική ποικιλομορφία και διάθεση πολιτικής συμμετοχής. Η παρουσία πέντε παρατάξεων με σημαντικό αριθμό ψήφων δείχνει ότι το εκλογικό σώμα δεν ήταν μονοδιάστατο – και τα Διόδια (Λοΐ) του 1958 αντικατοπτρίζουν τις σύνθετες διεργασίες μιας κοινωνίας σε αναζήτηση πολιτικής έκφρασης.
