Το Λοΐ στον άτλαντα του Battista Agnese
Στον άτλαντα του Agnese περιλαμβάνεται χάρτης της Πελοποννήσου με τίτλο Peloponnesus, nunc Morea, χαρακτηριστικός εκπρόσωπος της αναγεννησιακής βενετικής χαρτογραφίας. Η χρήση της λατινικής λέξης nunc («τώρα») αντικατοπτρίζει τη συνηθισμένη πρακτική της Αναγέννησης να αναγνωρίζεται τόσο η κλασική όσο και η σύγχρονη ονομασία ενός τόπου.
Στο νοτιοδυτικό τμήμα του χάρτη, στην περιοχή της σημερινής Μεσσηνίας, καταγράφεται το τοπωνύμιο loy, συνοδευόμενο από εικονογραφημένη απεικόνιση πύργου σε κόκκινο και μαύρο χρώμα, τυπική ένδειξη οχυρωμένου τόπου στον συμβολικό κώδικα του Agnese.
Ο Battista Agnese και η χαρτογραφία της Αναγέννησης
Ο Battista Agnese (περ. 1500 – περ. 1564) υπήρξε ένας από τους επιφανέστερους χαρτογράφους της Αναγέννησης, με πιθανή καταγωγή από τη Γένοβα και μόνιμη εγκατάσταση στη Βενετία. Στο εργαστήριό του παρήγαγε δεκάδες χειρόγραφους άτλαντες, συνδυάζοντας κοσμογραφικές, αστρονομικές και ναυτικές γνώσεις με καλλιτεχνική δεξιοτεχνία. Τα έργα του απευθύνονταν σε ηγεμόνες, καρδινάλιους, ευγενείς και λειτουργούσαν ως πολιτιστικά και διπλωματικά τεκμήρια, σχεδιασμένα να ενισχύουν το κύρος των παραληπτών τους.
Οι άτλαντές του διακρίνονται για τις πολύχρωμες παραστάσεις, τα φρουριακά σύμβολα και τις σχηματικές αποτυπώσεις των οικισμών.
Ιστορικό πλαίσιο του 1554 στην Πελοπόννησο
Το έτος 1554, η Πελοπόννησος βρισκόταν εξ ολοκλήρου υπό οθωμανική κυριαρχία. Η κατάληψη των τελευταίων βενετικών οχυρών, όπως της Μεθώνης και της Κορώνης, είχε ολοκληρωθεί από το 1534, και η Οθωμανική Αυτοκρατορία είχε σταθεροποιήσει την παρουσία της μέσω ενός διοικητικού και στρατιωτικού πλέγματος. Η Πελοπόννησος αποτελούσε το σαντζάκι του Μοριά που ήταν τμήμα του μπεηλερμπεηλικίου (εγιαλετιού) της Ρούμελης.
Η σημασία της καταγραφής
Η αποτύπωση του Λοΐ στον χάρτη επιβεβαιώνει τη γεωγραφική του αναγνώριση στην αναγεννησιακή χαρτογραφία, καταγράφει το όνομα με σαφήνεια, χωρίς παραναγνώσεις ή υποθέσεις, και τεκμηριώνει ότι συγκαταλεγόταν στα επώνυμα τοπωνύμια της Μεσσηνίας με οχυρωμένο χαρακτήρα.
Η σημασία της καταγραφής αυτής ενισχύεται από το γεγονός ότι ο χάρτης δεν αποσκοπεί σε στρατιωτική ακρίβεια, αλλά σε συμβολική αναπαράσταση της γεωπολιτικής εικόνας του χώρου, μέσα από το πρίσμα της βενετικής πολιτικής μνήμης και του καλλιεργούμενου ενδιαφέροντος για την Πελοπόννησο. Η παρουσία του Λοΐ δίπλα σε άλλα επώνυμα κάστρα παρέχει πολύτιμη τεκμηρίωση για τη θέση του στον ιστορικό χάρτη της Μεσσηνίας του 16ου αιώνα.
