Ο Murray του 1840 και η ανάγκη ενός οδηγού για την Ανατολή
Ο ταξιδιωτικός οδηγός Ελλάδα, Τουρκία, Κωνσταντινούπολη και Μικρά Ασία, που εκδόθηκε στο Λονδίνο το 1840, ανήκει στη διάσημη σειρά των οδηγών του εκδοτικού οίκου Murray, που απευθυνόταν στους Ευρωπαίους ταξιδιώτες του 19ου αιώνα. Οι «Murray’s Handbooks» ήταν το πρότυπο του ταξιδιωτικού εγχειριδίου της εποχής, και καθόρισαν τη μορφή και το περιεχόμενο εκατοντάδων μεταγενέστερων οδηγών.
Ο οδηγός γράφτηκε για να καλύψει ένα σημαντικό κενό. Παρότι υπήρχε ήδη πλούσια φιλολογική και αρχαιολογική βιβλιογραφία για την Ελλάδα, έλειπε ένας πρακτικός, φορητός και συστηματικός οδηγός που να περιγράφει με σαφήνεια και ακρίβεια τις διαδρομές, τις αποστάσεις, τις δυσκολίες, τα μνημεία και τα φυσικά χαρακτηριστικά κάθε περιοχής. Ο συγγραφέας βασίστηκε σε κλασικές πηγές, σύγχρονες αφηγήσεις (όπως των Leake, Gell, Fellowes κ.ά.), αλλά και στη δική του προσωπική εμπειρία από μακρόχρονη παραμονή στην Ελλάδα και την Κωνσταντινούπολη.
Ο τόμος καλύπτει τις Ιόνιες Νήσους, την Ελλάδα, τη Μικρά Ασία, την Τουρκία, την Κωνσταντινούπολη, καθώς και τη Μάλτα, προσφέροντας διαδρομές, χάρτες, χρονικά δρομολογίων και πρακτικές συμβουλές για ταξίδι σε περιοχές όπου η τουριστική υποδομή ήταν σχεδόν ανύπαρκτη.
Route 25: Από την Καλαμάτα στην Κυπαρισσία μέσω Ναβαρίνου
Η Route 25, με τίτλο “Kalamata to Arcadia”, καταγράφει μια μεγάλη διαδρομή της νοτιοδυτικής Πελοποννήσου. Ο όρος «Arcadia» στην έκδοση αυτή δεν αναφέρεται στην Αρκαδία της κεντρικής Πελοποννήσου, αλλά στην Κυπαρισσία, η οποία τότε εξακολουθούσε να φέρει το παλαιό βυζαντινό της όνομα.
Η διαδρομή διασχίζει τη Μεσσηνία από την Καλαμάτα, περνά από το Νησί (δηλαδή τη σημερινή πόλη Μεσσήνη), το Ναβαρίνο (Πύλο), τις παραθαλάσσιες πόλεις Μεθώνη και Κορώνη, και καταλήγει στην Κυπαρισσία. Ο οδηγός αναφέρεται σε καταστραμμένα τοπία, βενετικά φρούρια, το πεδίο της Ναυμαχίας του Ναβαρίνου, και τον απόηχο της εκστρατείας του Ιμπραήμ Πασά.
Οι κύριες διαδρομές της Route 25:
- Καλαμάτα έως Νησί (Μεσσήνη): 3 ώρες
- Νησί έως Ναβαρίνο (Πύλος): 10 ώρες
- Ναβαρίνο έως Μεθώνη (Modon): 2 ώρες
- Μεθώνη έως Κορώνη (Coron): 5 ώρες
- Επιστροφή στο Ναβαρίνο: 7 ώρες
- Ναβαρίνο έως Κυπαρισσία (Arcadia): 11 ώρες
Η διαδρομή Ναβαρίνο – Μεσσήνη μέσω Λοΐ (Loghi)
Ιδιαίτερη σημασία έχει η αναφορά σε μία εναλλακτική πορεία προς την ενδοχώρα της Μεσσηνίας: το χωριό Λοΐ (Loghi) καταγράφεται ως στάση μεταξύ Ναβαρίνου και Αρχαίας Μεσσήνης.
- Ναβαρίνο έως Loghi (Λοΐ): 3 ώρες
- Loghi έως Αρχαία Μεσσήνη: 3 ώρες και 30 λεπτά
Η παρουσία του Λοΐ στον ταξιδιωτικό οδηγό του 1840 αποδεικνύει ότι ο οικισμός αποτελούσε ενεργό σημείο διέλευσης και αναφοράς για τους περιηγητές της εποχής. Η καταγραφή του στον οδηγό φανερώνει πως οι ταξιδιώτες το γνώριζαν, περνούσαν από εκεί, και το θεωρούσαν σταθερό σημείο στη χάραξη της διαδρομής τους.
